พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 ผู้สร้างนครวัด

ปราสาทนครวัด สิ่งปลูกสร้างอันน่าอัศจรรย์ใจนี้สถาปนาโดย พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 แห่งราชวงศ์มหิธรปุระ ทรงรับหน้าที่ก่อสร้างนครวัด ระยะเวลาในการก่อสร้างมากกว่า 30 ปี และพระองค์ทรงเป็นพระมหากษัตริย์แห่งอาณาจักรพระนคร ตลอดรัชกาล พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2ทรงรวบรวมจักรวรรดิที่แตกแยกเข้าเป็นหนึ่งอีกครั้ง เมืองขึ้นทั้งปวงส่งบรรณาการถวาย พระองค์ยังเปิดศึกกับชนชาติจามทางด้านตะวันออก ส่วนใหญ่แล้วทรงพ่ายแพ้

จารึกของชาวจามและบันทึกของเวียดนามว่า พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 ทำสงครามใหญ่กับรัฐของชาวญวนที่เรียกว่า ด่ายเวียต ถึงสามครั้ง แต่ไม่ชนะสักครั้ง สงครามครั้งแรกเกิดใน ค.ศ. 1128 พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 นำทหาร 20,000 นายบุกไปด่ายเวียต แต่แพ้ยับเยินจนต้องถอยกลับ ปีต่อมา ทรงส่งกองเรือกว่า 700 ลำไปตีชายฝั่งด่ายเวียต ครั้น ค.ศ. 1132 กองผสมระหว่างขอมและจามบุกด่ายเวียตอีกครั้ง สงครามครั้งสุดท้ายมีใน ค.ศ. 1138 พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2ก็แพ้เหมือนเคย
ภายหลัง อินทรวรรมันที่ 3 พระมหากษัตริย์จาม ทรงเป็นไมตรีกับด่ายเวียต จามจึงเลิกสนับสนุน พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 ฉะนั้น ใน ค.ศ. 1145 พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 จึงหันไปตีจามแทน จามแพ้ พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 ปล้นเอาราชธานี คือ เมืองวิชัย พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 ตั้งน้องเขย คือ หริเทวะ ให้เป็นพระมหากษัตริย์จามพระองค์ใหม่ แต่ต่อมา ชาวจามยึดเมืองวิชัยคืนได้ แล้วประหารหริเทวะ การสงครามระหว่างชนชาติเหล่านี้มีขึ้นครั้งสุดท้ายใน ค.ศ. 1150 ผลลัพธ์ คือ ความพ่ายแพ้ พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 สวรรคต ในปีค.ศ. 1050