พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4 ฉบับของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ (ขำ บุนนาค) มีเรื่องราวที่ น่าสนใจอย่างยิ่ง เกี่ยวกับการรื้อปราสาทขอม “นครวัด” ในกัมพูชา เพื่อนำเข้ามาไว้ในสยาม รัชกาลที่ 4 มีพระราชดำริให้ “พระสุพรรณพิศาล ขุนชาติวิชา ออกไปเที่ยวดูที่เมืองหลวงพระนครธมพระนครวัด หลังกลับมากราบทูลว่า มีแต่ปราสาทใหญ่ๆ...
อาณาจักรเจนละถือว่าเป็นประวัติศาสตร์ยุคต้นของอาณาจักรของชาวขอม เดิมนั้นเป็นเมืองที่ขึ้นกับอาณาจักรฟูนัน อำนาจของเจนละในระยะแรกคงจะอยู่ใต้ฟูนันอีกทั้งปรากฏ สองพี่น้องในฐานะผู้ปกครองเจนละลุกขึ้นมาก่อกบฏต่อฟูนันจนสามารถประกาศตัวเป็นเอกราชได้ ผู้ก่อกบฏสองท่านที่ว่านี้คือ พระเจ้าภววรมัน กับพระอนุชาคือพระเจ้าจิตรเสน เชื่อกันว่าพระเจ้าภววรมัน เป็นเจ้าชายในประเทศราชของฟูนันซึ่งมาจากราชวงศ์ดวงจันทร์ในเวลาต่อมาที่ได้ครอบครองเจนละก็เนื่องจากได้สมรสกับเจ้าหญิงแห่งเจนละซึ่งสืบเชื้อสายมาจากราชวงศ์อาทิตย์ ในราว ค.ศ.550 พระเจ้าภววรมัน ปฐมกษัตริย์เจนละได้ทำการโค่นอำนาจของพระเจ้ารุทรวรมันกษัตริย์ฟูนัน เพราะเห็นว่าพระเจ้ารุทรวรมันขาดความชอบธรรมในการขึ้นครองราชสมบัติโดยหลังจากที่ พระเจ้าเกาฑิณยะชัยวรมันที่ 3 สวรรคต พระเจ้ารุทรวรมัน ก็ทำการสังหารรัชทายาทที่ชอบธรรมที่ประสูติจากพระอัครมเหสี แล้วตั้งตนขึ้นเป็นพระมหากษัตริย์แห่งฟูนัน...
ปราสาทนครวัด สิ่งปลูกสร้างอันน่าอัศจรรย์ใจนี้สถาปนาโดย พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 แห่งราชวงศ์มหิธรปุระ ทรงรับหน้าที่ก่อสร้างนครวัด ระยะเวลาในการก่อสร้างมากกว่า 30 ปี และพระองค์ทรงเป็นพระมหากษัตริย์แห่งอาณาจักรพระนคร ตลอดรัชกาล พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2ทรงรวบรวมจักรวรรดิที่แตกแยกเข้าเป็นหนึ่งอีกครั้ง เมืองขึ้นทั้งปวงส่งบรรณาการถวาย พระองค์ยังเปิดศึกกับชนชาติจามทางด้านตะวันออก ส่วนใหญ่แล้วทรงพ่ายแพ้ จารึกของชาวจามและบันทึกของเวียดนามว่า พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 ทำสงครามใหญ่กับรัฐของชาวญวนที่เรียกว่า...
พระเจ้าชัยวรมันที่ 6 เป็นพระมหากษัตริย์แห่งอาณาจักรขอม ผู้สถาปนางราชวงศ์มหิธรปุระ แห่งเมืองพิมาย ต้นกำเนิดของพระองค์เป็นขุนนางชาวเมืองพิมาย เมื่อพระเจ้าหรรษวรมันที่ 3 กษัตริย์กรุงยโศธรปุระ เสด็จสวรรคตในปี ค.ศ.1080 ได้เกิดการแย่งอำนาจกันภายในราชสำนัก พระองค์ทรงลงไปจัดการและปราบปรามคู่แข่งทางการเมืองอยู่หลายปี เมื่อทุกอย่างเรียบร้อยแล้ว พระองค์ได้ทำการปราบดาภิเษกขึ้นเป็นกษัตริย์แห่งกรุงยโศธรปุระ พระองค์ทรงสถาปนาราชวงศ์ใหม่นามว่า "มหิธรปุระ" ลูกหลานของพระองค์ได้ปกครองกรุงยโศธรปุระหรือเมืองพระนคร และได้สร้างปราสาทนครวัดและปราสาทบายนในรัชกาลถัดมา คือ...
