พระราชพงศาวดารกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 4 ฉบับของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์ (ขำ บุนนาค) มีเรื่องราวที่ น่าสนใจอย่างยิ่ง เกี่ยวกับการรื้อปราสาทขอม “นครวัด” ในกัมพูชา เพื่อนำเข้ามาไว้ในสยาม รัชกาลที่ 4 มีพระราชดำริให้ “พระสุพรรณพิศาล ขุนชาติวิชา ออกไปเที่ยวดูที่เมืองหลวงพระนครธมพระนครวัด หลังกลับมากราบทูลว่า มีแต่ปราสาทใหญ่ๆ...
ปราสาทนครวัด สิ่งปลูกสร้างอันน่าอัศจรรย์ใจนี้สถาปนาโดย พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 แห่งราชวงศ์มหิธรปุระ ทรงรับหน้าที่ก่อสร้างนครวัด ระยะเวลาในการก่อสร้างมากกว่า 30 ปี และพระองค์ทรงเป็นพระมหากษัตริย์แห่งอาณาจักรพระนคร ตลอดรัชกาล พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2ทรงรวบรวมจักรวรรดิที่แตกแยกเข้าเป็นหนึ่งอีกครั้ง เมืองขึ้นทั้งปวงส่งบรรณาการถวาย พระองค์ยังเปิดศึกกับชนชาติจามทางด้านตะวันออก ส่วนใหญ่แล้วทรงพ่ายแพ้ จารึกของชาวจามและบันทึกของเวียดนามว่า พระเจ้าสุริยวรมันที่ 2 ทำสงครามใหญ่กับรัฐของชาวญวนที่เรียกว่า...
พระเจ้าชัยวรมันที่ 6 เป็นพระมหากษัตริย์แห่งอาณาจักรขอม ผู้สถาปนางราชวงศ์มหิธรปุระ แห่งเมืองพิมาย ต้นกำเนิดของพระองค์เป็นขุนนางชาวเมืองพิมาย เมื่อพระเจ้าหรรษวรมันที่ 3 กษัตริย์กรุงยโศธรปุระ เสด็จสวรรคตในปี ค.ศ.1080 ได้เกิดการแย่งอำนาจกันภายในราชสำนัก พระองค์ทรงลงไปจัดการและปราบปรามคู่แข่งทางการเมืองอยู่หลายปี เมื่อทุกอย่างเรียบร้อยแล้ว พระองค์ได้ทำการปราบดาภิเษกขึ้นเป็นกษัตริย์แห่งกรุงยโศธรปุระ พระองค์ทรงสถาปนาราชวงศ์ใหม่นามว่า "มหิธรปุระ" ลูกหลานของพระองค์ได้ปกครองกรุงยโศธรปุระหรือเมืองพระนคร และได้สร้างปราสาทนครวัดและปราสาทบายนในรัชกาลถัดมา คือ...
ปราสาทหินพิมาย หรือ เมืองพิมายเป็นเมืองที่สร้างตามแบบแผนของศิลปะขอม จากหลักฐานศิลาจารึกและศิลปะสร้างบ่งบอกว่า ปราสาทหินพิมายคงเริ่มสร้างขึ้นสมัยพระเจ้าสุริยวรมันที่ 1 ราวพุทธศตวรรษที่ 16 เชื่อว่าเป็นต้นแบบของ “ปราสาทนครวัด” ศาสนสถานอันยิ่งใหญ่ในที่ราบเขมรต่ำ บริเวณโตนเลสาบ กระทั่งพุทธศตวรรษที่ 18 ปราสาทหินพิมายจึงมีการสร้างกำแพง และประตูเมืองคล้าย “เมืองนครธม” ของพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 บริเวณเมืองพิมายตามลำน้ำสาขาของลำน้ำมูล...
