สมรภูมิเกากาเมลา อเล็กซานเดอร์ปราบเปอร์เซีย

สมรภูมิเกากาเมลาเกิดขึ้นเมื่อวันที่ 1 ตุลาคม ปี 331 ก่อนคริสตกาล เป็นการเผชิญหน้าครั้งสุดท้ายระหว่าง “อเล็กซานเดอร์มหาราช” กับ “พระเจ้าดาริอุสที่ 3 แห่งเปอร์เซีย” ซึ่งชัยชนะครั้งนี้ได้ยืนยันสถานะของอเล็กซานเดอร์ในฐานะ “กษัตริย์แห่งเอเชียทั้งมวล” คำว่า “เกากาเมลา” แปลตรงตัวได้ว่า “บ้านของอูฐ” ตั้งอยู่ใกล้แม่น้ำบูโมดัส (Bumodus) ซึ่งเชื่อกันว่าน่าจะเป็นพื้นที่แถว ๆ เทล โกเมล (Tel Gomel) ทางตอนเหนือของอิรักในปัจจุบัน

หลังจากพระบิดาของเขา คือ พระเจ้าฟิลิปที่ 2 แห่งมาซิโดเนีย ถูกลอบปลงพระชนม์ในปี 336 ก่อนคริสตกาล อเล็กซานเดอร์ก็เริ่มต้นออกจากมาซิโดเนียเพื่อพิชิตจักรวรรดิเปอร์เซีย เขาเริ่มต้นด้วยชัยชนะที่แม่น้ำกรานิคัส (Granicus) โดยเอาชนะกองทัพเปอร์เซียที่นำโดยทหารรับจ้างชาวกรีก จากนั้นก็เคลื่อนทัพลงใต้และเข้ายึดเมืองฮาลิคาร์นัสซัส (Halicarnassus) ได้สำเร็จ ต่อมาในปี 333 ก่อนคริสตกาล เขาก็เอาชนะดาริอุสได้อีกครั้งใน “ยุทธการที่อิสซัส” (Battle of Issus) และจับตัวครอบครัวของดาริอุสไว้ได้

ดาริอุสพยายามเจรจาต่อรอง โดยเสนอครึ่งหนึ่งของอาณาจักรและให้ลูกสาวแต่งงานกับอเล็กซานเดอร์ แต่อเล็กซานเดอร์ปฏิเสธทันที เพราะเขามองว่า “จะมีผู้นำสองคนในโลกนี้ไม่ได้”

หลังจากอิสซัส อเล็กซานเดอร์ยึดเมืองไทร์ได้ และได้รับการต้อนรับอย่างดีที่เยรูซาเล็มและอียิปต์ เขาตั้งใจจะมุ่งหน้าไปบาบิโลน แต่เมื่อรู้ว่าดาริอุสกำลังรวบรวมทัพที่เกากาเมลา เขาจึงเปลี่ยนแผนมาเผชิญหน้าที่นั่นแทน

ดาริอุสเตรียมตัวอย่างเต็มที่ มีการระดมทหารจากทั่วจักรวรรดิ รวมถึงวางแผนปรับภูมิประเทศเพื่อให้เหมาะกับกลยุทธ์ของตัวเอง เขามั่นใจว่าด้วยจำนวนทหารที่เหนือกว่าและการเลือกพื้นที่ได้เปรียบ จะสามารถชนะได้แน่นอน

อเล็กซานเดอร์ตั้งทัพห่างจากกองทัพของดาริอุสเพียงไม่กี่ไมล์ และส่งคนไปสอดแนมการเตรียมตัวของศัตรู ในคืนก่อนวันรบ มีการเสนอให้โจมตีตอนกลางคืนเพื่อความได้เปรียบ แต่เขาปฏิเสธ โดยมองว่าเป็นเรื่องที่ไม่สง่างาม พร้อมให้กำลังใจทหารของเขา โดยชี้ให้เห็นว่าเกิดจันทรุปราคาในคืนนั้น ซึ่งเขาตีความว่าเป็นลางดี

วันรบจริง อเล็กซานเดอร์ตื่นสาย แต่วางแผนให้ทหารของตนเตรียมตัวพร้อมสรรพ ในขณะที่ฝ่ายดาริอุสรู้สึกกังวลและกระวนกระวาย เมื่อการต่อสู้เริ่มขึ้น อเล็กซานเดอร์ใช้กลยุทธ์เบี่ยงแนวรบ เพื่อสร้างช่องว่างในแนวของศัตรู จากนั้นจึงนำทัพม้าบุกทะลวงเข้าไปตรงจุดนั้น มุ่งเป้าไปที่ดาริอุสโดยตรง

รถม้าศึกของดาริอุสพยายามโจมตีแนวฟาแรงซ์ของอเล็กซานเดอร์แต่ไม่สำเร็จ เพราะฝ่ายเขายังรักษารูปขบวนได้อย่างมั่นคง เมื่อดาริอุสเห็นว่าเริ่มเสียเปรียบ เขาก็หนีออกจากสนามรบ และเมื่อผู้นำหนี กองทัพเปอร์เซียที่เหลือก็ล่าถอยตาม ทำให้อเล็กซานเดอร์ได้รับชัยชนะอย่างเด็ดขาดในที่สุด