“โคเรนกัล” หุบเขาแห่งความตาย

หุบเขาโคเรนกัล ซึ่งอยู่ระหว่างเทือกเขาของปากีสถานกับอัฟกานิสถาน ได้ชื่อว่าเป็น “หุบเขาแห่งความตาย” เพราะเคยเกิดการสู้รบที่ดุเดือดมากช่วงสงครามต่อต้านการก่อการร้าย ตลอดห้าปีที่มีปฏิบัติการอยู่ที่นั่น ทหารอเมริกันเสียชีวิตไปถึง 54 นาย มีการสู้รบครั้งใหญ่หลายครั้ง อย่างเช่นปฏิบัติการ Red Wings และ Rock Avalanche จนมีการมอบเหรียญเกียรติยศ Medal of Honor ให้ทหารถึงสี่คน

เซบาสเตียน จุงเกอร์ นักข่าวผู้เคยอยู่ในพื้นที่บอกว่าหุบเขานี้อันตรายสุด ๆ เพราะเกือบ 20% ของการสู้รบทั้งหมดในอัฟกานิสถานเกิดขึ้นที่นี่ แถมกองกำลัง NATO ก็ทิ้งระเบิดประมาณ 75% ของทั้งหมดในบริเวณนี้ด้วย

ช่วงที่สงครามต่อต้านการก่อการร้ายทวีความรุนแรง หลังจากฮามิด คาร์ไซ ได้รับเลือกตั้งเป็นผู้นำอัฟกานิสถานคนแรกในระบอบประชาธิปไตยเมื่อเดือนตุลาคมปี 2004 ก็ทำให้สถานการณ์ในหุบเขานี้ตึงเครียดมากขึ้น และไม่นานหลังจากนั้น อุซามะห์ บิน ลาเดน ก็ออกวิดีโอมาเย้ยหยันรัฐบาลใหม่ของสหรัฐฯ พร้อมข่มขู่จะสร้างความวุ่นวายต่อไป

ภูมิประเทศของหุบเขานี้ก็ยิ่งทำให้สหรัฐฯ ทำงานลำบาก เต็มไปด้วยเนินเขาสูงชันกับป่าแน่น ๆ ทหารอเมริกันต้องสร้างฐานปฏิบัติการในพื้นที่โล่งเพื่อจับตาดูศัตรู แต่ก็กลายเป็นเป้านิ่งให้กลุ่มตาลีบันโจมตีจากเนินเขา

หนึ่งในฐานสำคัญชื่อ Restrepo ถูกสร้างขึ้นท่ามกลางอันตรายสุด ๆ ทหารต้องขุดหลุมรบกลางดึกกันเองด้วยมือ พอสร้างเสร็จ ทัพอเมริกันก็ยังโดนโจมตีตลอดเวลา ทั้งที่มีการทิ้งระเบิดถล่มหุบเขาหนักมาก แต่ผลลัพธ์ในเชิงยุทธศาสตร์กลับไม่คุ้ม จนสุดท้ายก็มีคำสั่งปิดฐานนี้ในปี 2010 เพราะถูกมองว่าเป็นการวางแผนผิดพลาด

ในแง่วัฒนธรรม ทหารอเมริกันก็เจอปัญหาในการสื่อสารกับชาวบ้าน พอพยายามจะสร้างถนน ชาวบ้านกลับไม่ไว้ใจ รู้สึกเหมือนถูกหลอกว่าโครงการจะมีประโยชน์ ตอนที่เกิดเหตุทหารสหรัฐฯ ยิงวัวของชาวบ้านตาย ก็ยิ่งทำให้สถานการณ์แย่ลง สะท้อนให้เห็นถึงความไม่เข้าใจกันลึก ๆ ระหว่างทหารกับชาวบ้าน ที่มองสหรัฐฯ เป็นผู้รุกราน ไม่ใช่มาเพื่อช่วย

ทำเลของหุบเขาโคเรนกัลที่ติดชายแดนอัฟกานิสถานกับปากีสถาน ยังเคยเป็นพื้นที่ลักลอบขนของเถื่อน และใช้ฝึกกองกำลังติดอาวุธมานาน ป่าแน่นทำให้กลุ่มตาลีบันเคลื่อนไหวได้อย่างลับ ๆ พอสหรัฐฯ ถอนกำลังออก พวกตาลีบันก็กลับมาคุมพื้นที่ได้ทันที แล้วในช่วงต้นปี 2019 ยังมีการปะทะกันระหว่างพวกไอซิสกับกลุ่มตาลีบันอีก ทำให้วงจรความรุนแรงยังคงดำเนินต่อไป

การสั่งปิดฐานโคเรนกัลเมื่อวันที่ 14 เมษายน ปี 2010 โดยพลเอกสแตนลีย์ แมคคริสตัล เป็นการยอมรับอย่างเป็นทางการว่าการดำรงอยู่ในพื้นที่นั้นเจออุปสรรคมากเกินไปและสูญเสียหนัก หลังจากถอนทหาร พื้นที่นี้ก็ตกอยู่ในการควบคุมของกลุ่มก่อความไม่สงบแทบจะในทันที แม้ว่าจะยังมีกองกำลังพิเศษที่ CIA ฝึกไว้คอยสู้กับผู้ก่อเหตุอยู่ก็ตาม

เรื่องราวของความรุนแรงกับความเข้าใจผิดทางวัฒนธรรมที่หุบเขาโคเรนกัลสะท้อนให้เห็นถึงความซับซ้อนของภารกิจทางทหารในอัฟกานิสถานช่วงนั้นได้อย่างชัดเจน