ยุทธการเดียนเบียนฟู ชัยชนะของเวียดนาม

ยุทธการที่เดียนเบียนฟูเป็นความขัดแย้งสำคัญในช่วงสงครามอินโดจีนครั้งแรก เกิดขึ้นตั้งแต่วันที่ 13 มีนาคม ถึง 7 พฤษภาคม ปี 1954 ฝ่ายสหภาพฝรั่งเศส ซึ่งรวมถึงกองทัพฝรั่งเศสและรัฐเวียดนาม ต้องปะทะกับเวียดมินห์ กลุ่มคอมมิวนิสต์เวียดนาม ฝรั่งเศสตั้งใจจะตัดเส้นทางส่งกำลังของเวียดมินห์ที่มุ่งหน้าไปลาว และพยายามล่อให้เวียดมินห์มาปะทะในค่ายที่เตรียมไว้แน่นหนา พวกเขาคิดว่าการสนับสนุนทางอากาศจะเพียงพอในการป้องกัน โดยเชื่อว่าเวียดมินห์ไม่มีศักยภาพด้านอาวุธต่อต้านอากาศยาน

แต่กลายเป็นว่าเวียดมินห์ ภายใต้การนำของนายพลโว เหงียน เกี๊ยบ ล้อมกองกำลังฝรั่งเศสไว้ได้ พร้อมกับขนอาวุธหนักเข้ามา แม้ต้องลากผ่านพื้นที่ยากลำบากก็ตาม

พอการรบเริ่มขึ้น เวียดมินห์ก็ระดมยิงปืนใหญ่อย่างหนัก ฝรั่งเศสแทบจะตอบโต้ไม่ได้ การต่อสู้คล้ายกับสงครามสนามเพลาะในสงครามโลกครั้งที่ 1 ทั้งสองฝ่ายปะทะกันแบบดุเดือด ฝรั่งเศสพยายามส่งเสบียงทางอากาศให้ทหาร แต่พอเวียดมินห์ยึดจุดยุทธศาสตร์ได้มากขึ้น การส่งเสบียงก็ทำได้ยากขึ้นเรื่อย ๆ สุดท้าย หลังจากการปิดล้อมสองเดือน กองทัพฝรั่งเศสก็ยอมจำนน ทหารกว่า 11,000 นายถูกจับ

หลังความพ่ายแพ้ รัฐบาลฝรั่งเศสลาออก และนายกรัฐมนตรี ปิแอร์ แมนเดส ฟรองซ์ สนับสนุนให้ถอนตัวออกจากอินโดจีน ผลจากการพ่ายแพ้นี้นำไปสู่การลงนามในข้อตกลงเจนีวาปี 1954 ที่แบ่งเวียดนามออกชั่วคราว โดยเวียดมินห์ภายใต้โฮจิมินห์ได้ครองภาคเหนือ ส่วนภาคใต้ตกอยู่ภายใต้การปกครองของรัฐเวียดนาม

เบื้องหลังของศึกนี้คือ ตั้งแต่ปี 1953 ฝรั่งเศสเริ่มเสียเปรียบในการต่อสู้กับเวียดมินห์ที่ต้องการเอกราช พวกเขาพยายามสร้างฐานที่มั่นและเตรียมเปิดยุทธการต่อต้านเวียดมินห์ โดยตั้งค่ายป้อมหลายแห่งขึ้น นายกรัฐมนตรีฝรั่งเศส เรอเน มายแยร์ แต่งตั้ง อองรี นาวาร์ ให้เป็นผู้บัญชาการ เพื่อจัดสภาพแวดล้อมให้เอื้อต่อการแก้ปัญหาทางการเมือง

ฝรั่งเศสยังวางกลยุทธ์แบบ “เม่น” หรือ hedgehog strategy เพื่อสร้างฐานทัพทางอากาศที่มั่นคงในลาว หวังใช้เป็นฐานสกัดเวียดมินห์ แผนนี้เคยใช้ได้ผลในอดีต แต่ไม่ได้คำนึงถึงการพัฒนากลยุทธ์ของเวียดมินห์ ที่ครั้งนี้เตรียมการมาอย่างดี ทั้งการสะสมเสบียงและวางปืนใหญ่อย่างรอบคอบ

ในเดือนมิถุนายน 1953 ผู้บัญชาการฝรั่งเศสเลือกเดียนเบียนฟูเป็นจุดยุทธศาสตร์หลัก โดยเข้าใจผิดว่าสามารถสร้างฐานได้ง่าย แม้จะมีนายทหารบางคนเตือนเรื่องความเสี่ยง แต่นาวาร์ก็เดินหน้าต่อ ตอนแรกการส่งทหารไปก็เป็นไปด้วยดี แต่พอเวียดมินห์คาดการณ์ความเคลื่อนไหวได้ พวกเขาก็รวมกำลังกันทันที

ฝรั่งเศสมีทั้งทหารราบ ปืนใหญ่ รถถังเบา และเครื่องบินสนับสนุน ส่วนเวียดมินห์มีกำลังมากกว่า และได้รับปืนใหญ่จำนวนมากจากจีน การปะทะครั้งนี้เผยให้เห็นถึงความผิดพลาดครั้งใหญ่ของผู้นำทหารฝรั่งเศส ที่ประเมินศัตรูต่ำเกินไป จนทำให้พ่ายแพ้ในที่สุด