สังหารหมู่ที่อมฤตสาร์

การสังหารหมู่ที่จัลเลียนวาลา บาคห์( สังหารหมู่ที่เมืองอมฤตสาร์)เมื่อวันที่ 13 เมษายน 1919 (หรือที่รู้จักกันในชื่อเหตุการณ์สังหารหมู่ที่อมฤตสาร์) เป็นเหตุการณ์ที่โหดร้ายอย่างน่าอัปยศ เมื่อพลเอกไดเออร์สั่งให้กองทหารของเขาเปิดฉากยิงใส่ฝูงชนที่ไม่มีอาวุธ ซึ่งมีทั้งผู้ชาย ผู้หญิง และเด็ก ที่ติดอยู่ในสวนร้างล้อมรอบกำแพงระหว่างเทศกาลของชาวซิกห์ มีผู้เสียชีวิตอย่างน้อย 379 คน และบาดเจ็บมากกว่า 1,500 คนในเหตุการณ์ครั้งนี้

เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นในช่วงที่เกิดจลาจลรุนแรงทั่วแคว้นปัญจาบและที่อื่นๆ ในเดือนเมษายน 1919 ในตอนนั้นทางการอังกฤษสูญเสียการควบคุมเมืองอมฤตสาร์เมื่อวันที่ 11 เมษายน และไดเออร์ถูกส่งมาจากผู้ว่าการเบงกอลเพื่อฟื้นฟูความสงบเรียบร้อย ไดเออร์ไม่เคยสำนึกผิดกับสิ่งที่ทำ เพราะเขาเชื่อว่าใช้กำลังเพียงพอเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดความไม่สงบมากขึ้นจากเหตุการณ์ที่ชาวยุโรป 5 คนถูกสังหาร หลังจากเหตุการณ์สังหารหมู่ คณะกรรมการสอบสวนได้ตัดสินให้ไล่ไดเออร์ออกจากกองทัพ เหตุการณ์นี้ถือเป็นหนึ่งในบทที่น่าอัปยศที่สุดในประวัติศาสตร์การปกครองของอังกฤษในอินเดีย

การปกครองอินเดียโดยอังกฤษเริ่มต้นในปี 1858 หลังจากที่รัฐบาลอังกฤษเข้ายึดครองทรัพย์สินของบริษัทอินเดียตะวันออก (EIC) โดยการกระทำสุดท้ายของ EIC คือการปราบปรามการกบฏซีปอยในปี 1857-1858 ความรุนแรงจากทั้งสองฝ่ายในกบฏครั้งนั้นส่งผลกระทบอย่างลึกซึ้ง โดยเฉพาะกับชาวอังกฤษ ซึ่งมักกลัวว่าจะเกิดการลุกฮือขึ้นอีกครั้ง อินเดียในขณะนั้นไม่ได้รวมเป็นหนึ่งเดียว แต่เต็มไปด้วยความหลากหลาย ทั้งในแง่ศาสนา ซึ่งแบ่งเป็นฮินดู มุสลิม และซิกห์ รวมถึงระบบวรรณะและความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจ การปกครองอินเดียจึงเป็นความท้าทายอย่างยิ่งสำหรับจักรวรรดิอังกฤษ เพราะอินเดียเป็นเหมือน “อัญมณีแห่งจักรวรรดิ” ซึ่งอังกฤษต้องพยายามควบคุมทรัพยากรโดยไม่ให้เกิดการกบฏครั้งใหญ่

ในขณะเดียวกัน คนอินเดียเริ่มสนใจการเมืองและต้องการเอกราช โดยมีการก่อตั้งสภาแห่งชาติอินเดีย (Congress) ในปี 1885 และสันนิบาตมุสลิมในปี 1906 ความตึงเครียดเพิ่มขึ้นหลังสงครามโลกครั้งที่ 1 เมื่ออินเดียต้องส่งทหารและทรัพยากรไปช่วยอังกฤษ แต่เมื่อสงครามจบลง ทหารที่กลับมาก็หางานทำไม่ได้ และเห็นปัญหาการบริหารของอังกฤษชัดเจนขึ้น

จากนั้นในเดือนมีนาคม 1919 รัฐบาลอังกฤษออกกฎหมายโรลแลตต์ ซึ่งให้อำนาจในการจับกุมและลงโทษโดยไม่ต้องมีการพิจารณาคดี สิ่งนี้จุดประกายความไม่พอใจอย่างมาก มหาตมะ คานธี จึงเรียกร้องให้ชาวอินเดียหยุดงานเพื่อประท้วง แม้หลายคนจะประท้วงอย่างสงบ แต่ก็มีเหตุการณ์รุนแรงในบางพื้นที่ รวมถึงในอมฤตสาร์ที่เกิดเหตุจลาจล และมีการสังหารชาวอังกฤษ 5 คนเหตุการณ์ทั้งหมดนี้นำไปสู่โศกนาฏกรรมครั้งใหญ่ที่จัลเลียนวาลา บาคห์ ซึ่งกลายเป็นสัญลักษณ์ของความโหดร้ายในยุคอาณานิคม และเป็นแรงผลักดันสำคัญในการเคลื่อนไหวเพื่อเอกราชของอินเดียในเวลาต่อมา