พลพต ผีห่าหรือซาตาน

เหตุการณ์ฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ในกัมพูชา คือการสังหารหมู่ประชาชนโดยกลุ่มเขมรแดง ซึ่งเกิดขึ้นตั้งแต่วันที่ 17 เมษายน ปี 1975 จนถึงวันที่ 7 มกราคม ปี 1979 โดยมีผู้เสียชีวิตระหว่าง 1.5 ถึง 2 ล้านคน หรือประมาณเกือบ 25% ของประชากรทั้งประเทศในขณะนั้น

เขมรแดงที่นำโดยพล พต พยายามสร้างรัฐสังคมนิยมแบบเกษตรกรรม ซึ่งได้รับอิทธิพลจากแนวคิดเหมาเจ๋อตุงอย่างมาก พวกเขาได้รับการสนับสนุนจากจีน โดยในปี 1975 ปีเดียว จีนให้ความช่วยเหลือมูลค่ามากกว่า 1 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ หลังจากขึ้นสู่อำนาจ เขมรแดงก็สั่งอพยพประชาชนออกจากเมือง ส่งไปอยู่ในค่ายแรงงานที่เต็มไปด้วยการประหารชีวิต ภาวะขาดอาหาร และการทรมาน

ชื่อประเทศก็ถูกเปลี่ยนเป็น “ประชาธิปไตยกัมพูชา” ซึ่งระบอบนี้สิ้นสุดลงหลังจากที่เวียดนามบุกกัมพูชาในปี 1978 นำไปสู่การล่มสลายของเขมรแดง มีชาวจีนเชื้อสายกัมพูชาเสียชีวิตประมาณ 200,000 ถึง 300,000 คน รวมถึงชาวมุสลิมชามและชาวเวียดนามในกัมพูชาอีกหลายหมื่นคน หลายคนถูกประหารอย่างโหดเหี้ยม เด็กๆ ก็ถูกลักพาตัวและปลูกฝังแนวคิด บางคนถึงขั้นถูกบังคับให้ก่ออาชญากรรมด้วยตัวเอง

จนถึงปี 2009 มีการพบหลุมศพหมู่มากกว่า 23,000 หลุม ที่มีศพเหยื่อรวมกันประมาณ 1.3 ล้านคน เหตุการณ์นี้ยังทำให้เกิดวิกฤตผู้ลี้ภัยครั้งใหญ่ หลายคนหนีตายไปยังประเทศไทย

ต่อมาในปี 2003 รัฐบาลกัมพูชาร่วมกับสหประชาชาติ จัดตั้งศาลพิเศษพิจารณาคดีอาชญากรรมของเขมรแดง (Khmer Rouge Tribunal) โดยเริ่มพิจารณาคดีในปี 2009 และมีการตัดสินลงโทษบุคคลสำคัญหลายคน เช่น แกง เก็ก เอียว (Kang Kek Iew), นวน เจีย (Nuon Chea), และ เขียว สัมพัน (Khieu Samphan) ซึ่งทั้งหมดถูกตัดสินจำคุกตลอดชีวิตจากข้อหาอาชญากรรมต่อมนุษยชาติและฆ่าล้างเผ่าพันธุ์

เขมรแดงสามารถขึ้นสู่อำนาจได้ในช่วงสงครามกลางเมืองที่เริ่มต้นตั้งแต่ปี 1968 โดยฉวยโอกาสขยายอิทธิพลขณะรัฐบาลกัมพูชากำลังต่อสู้กับกลุ่มที่ได้รับการสนับสนุนจากเวียดนามเหนือ ในปี 1970 พระเจ้าสีหนุถูกโค่นอำนาจ และมีการจัดตั้ง “สาธารณรัฐเขมร” ซึ่งมีแนวร่วมกับสหรัฐฯ

ทั้งนี้ สหรัฐอเมริกาเคยทิ้งระเบิดในกัมพูชาอย่างหนักในช่วงสงคราม ซึ่งนักประวัติศาสตร์บางคนมองว่าเหตุนี้เองที่ทำให้เขมรแดงได้รับความนิยม เพราะพวกเขาใช้การแทรกแซงของสหรัฐเป็นเครื่องมือในการโฆษณาชวนเชื่อ

จีนถือเป็นพันธมิตรหลักของเขมรแดง ให้ทั้งการสนับสนุนด้านทหาร เศรษฐกิจ และแนวคิด พล พตและผู้นำคนอื่นๆ ก็ได้รับการฝึกอบรมทางการเมืองจากเจ้าหน้าที่จีน และยังมีรายงานว่า เหมาเจ๋อตุงถึงกับให้การรับรองการกระทำของเขมรแดงในบางช่วง

ผลกระทบจากการปกครองของเขมรแดงนั้นรุนแรงมาก จนสังคมกัมพูชาถึงกับพังทลายทั้งระบบ เหตุการณ์ฆ่าล้างเผ่าพันธุ์ครั้งนี้ถูกยอมรับในระดับโลก ผ่านทางอนุสรณ์สถาน หนังสือ และงานเขียนต่างๆ และยังมีความพยายามอย่างต่อเนื่องในการเยียวยาผลกระทบผ่านกระบวนการยุติธรรมและการบันทึกประวัติศาสตร์