สามก๊ก ในประวัติศาสตร์เกาหลี

ยุคสามอาณาจักรในประวัติศาสตร์เกาหลี ซึ่งกินเวลาตั้งแต่ปี 57 ก่อนคริสต์ศักราชถึงปี 668 หลังคริสต์ศักราช เป็นช่วงเวลาที่มีการแข่งขันกันอย่างเข้มข้นระหว่างสามอาณาจักรหลักคือ แพ็กเจ โกกูรยอ และชิลลา รวมถึงสมาพันธรัฐคายาในภาคใต้ พวกเขาทั้งร่วมมือและหักหลังกันอยู่บ่อยครั้ง รวมถึงมีปฏิสัมพันธ์กับจีนและญี่ปุ่นด้วย สุดท้ายแล้ว ชิลลาก็สามารถรวมเกาหลีเป็นอาณาจักรเดียวได้ภายใต้ชื่อ “ชิลลารวมชาติ” ด้วยความช่วยเหลือจากราชวงศ์ถังของจีนในช่วงปลายศตวรรษที่ 7

เดิมทีทั้งสามอาณาจักรนี้ถือกำเนิดมาจากเผ่าท้องถิ่นที่ตั้งรกรากและสร้างชุมชนที่มีป้อมปราการขึ้นมา เรื่องราวทางประวัติศาสตร์ก็มีความแตกต่างกันอยู่บ้าง บางแหล่งเชื่อว่าการรวมอำนาจเข้าสู่รัฐเริ่มขึ้นราวศตวรรษที่ 1 ก่อนคริสต์ศักราช ขณะที่นักประวัติศาสตร์ยุคใหม่มองว่าอาจเกิดขึ้นในช่วงศตวรรษที่ 2 ถึง 3 หลังคริสต์ศักราช โกกูรยอเริ่มขยายดินแดนช่วงศตวรรษที่ 2 ถึง 3 แต่ก็เจอวิกฤตในช่วงกลางศตวรรษที่ 4 ส่วนกษัตริย์กึนโชโกแห่งแพ็กเจก็สร้างแรงกดดันหนักให้โกกูรยอ หลังจากบุกเข้าโจมตีสำเร็จ

ทั้งสามอาณาจักรเริ่มสร้างระบบการปกครองแบบศูนย์กลาง โดยมีกษัตริย์เป็นผู้นำและชนชั้นสูงคอยสนับสนุน โกกูรยอเริ่มฟื้นตัวหลังพ่ายแพ้ในปี 371 และกลับมาเข้มแข็งอีกครั้งภายใต้การนำของพระเจ้าควางแกโตในช่วงปี 391–413 แพ็กเจแม้จะแพ้ในศตวรรษที่ 4 แต่ก็ยังเจริญรุ่งเรืองจากที่ดินอุดมสมบูรณ์และการค้าขาย

พอเข้าสู่ศตวรรษที่ 5 แพ็กเจก็ผนึกกำลังกับชิลลา แต่โกกูรยอก็ยังคงเป็นฝ่ายที่แข็งแกร่งที่สุด ชิลลาซึ่งมีเมืองหลวงคือคึมซอง กลายเป็นศูนย์กลางสำคัญจากความมั่งคั่งของทรัพยากรและความก้าวหน้าในเกษตรกรรม ส่วนสมาพันธรัฐคายาก็ไม่สามารถรวมศูนย์อำนาจได้ และในที่สุดก็พ่ายแพ้ให้ทั้งชิลลาและแพ็กเจในช่วงศตวรรษที่ 6

หลังจากคายาล่มสลาย ชิลลาก็เริ่มแผ่ขยายอำนาจ โดยเฉพาะหลังจากเอาชนะแพ็กเจที่ป้อมกวานซานในปี 554 โกกูรยอแม้จะชนะสงครามกับจีนในต้นศตวรรษที่ 7 แต่ก็เริ่มอ่อนแอลงเพราะสงครามที่ยืดเยื้อและความขัดแย้งภายใน ราชวงศ์ถังเห็นโอกาสจึงบุกเข้าโจมตีโกกูรยอจนล่มสลายลงในปี 668

แพ็กเจก็เผชิญชะตากรรมแบบเดียวกัน โดนโจมตีโดยพันธมิตรระหว่างถังกับชิลลาในปี 660 จนพังพินาศ และในปี 668 ชิลลาก็กลายเป็นมหาอำนาจหนึ่งเดียวในคาบสมุทรเกาหลี จัดตั้งอาณาจักรชิลลารวมชาติได้สำเร็จ

รูปแบบการปกครองของอาณาจักรเหล่านี้คล้ายกัน มีกษัตริย์เป็นศูนย์กลาง และชนชั้นสูงทำหน้าที่เป็นเจ้าหน้าที่ช่วยปกครอง คนส่วนใหญ่เป็นชาวนา ต้องจ่ายภาษีและเข้ารับราชการทหาร ส่วนทาสอยู่ในฐานะต่ำที่สุดในสังคม ระบบชนชั้นในชิลลาอย่าง “กระดูกศักดิ์สิทธิ์” มีอิทธิพลต่อชีวิตผู้คนในหลายด้าน ตั้งแต่หน้าที่การงานไปจนถึงการแต่งกาย

แม้จะมีความขัดแย้งกัน แต่เกาหลีก็ยังคงมีความสัมพันธ์ทางการค้ากับจีนอย่างต่อเนื่อง แลกเปลี่ยนสินค้ารวมถึงวัฒนธรรม มีทั้งพุทธศาสนา ขงจื๊อ และเต๋าเข้ามาเผยแพร่ ซึ่งทำให้เห็นการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมได้ชัด โดยเฉพาะแพ็กเจที่มีอิทธิพลต่อญี่ปุ่นในเรื่องศิลปะและการศึกษา

งานศิลปะในยุคสามอาณาจักร โดยเฉพาะของแพ็กเจ ได้รับการยกย่องอย่างสูง แม้ว่าสิ่งของหลายอย่างจะสูญหายไปจากสงคราม เครื่องปั้นเซรามิกแบบเผาอุณหภูมิสูง และภาพวาดในสุสานของโกกูรยอที่แสดงชีวิตประจำวันและเรื่องราวเทพนิยาย ก็ถือเป็นตัวอย่างสำคัญ รูปหล่อทองสัมฤทธิ์และมงกุฎของกษัตริย์ก็เป็นอีกหนึ่งการแสดงออกถึงวัฒนธรรมที่ผสมผสานระหว่างท้องถิ่นและต่างชาติ

สถาปัตยกรรมของยุคนี้ก็สะท้อนธรรมชาติและภูมิประเทศอย่างชัดเจน ทั้งวัดและพระราชวัง ถึงจะยังหลงเหลือไม่มากนัก แต่สิ่งที่โดดเด่นคือหลังคามุงกระเบื้อง เสาไม้ และสุสานที่ออกแบบอย่างซับซ้อน ซึ่งล้วนแสดงให้เห็นถึงความคิดสร้างสรรค์และคุณค่าทางวัฒนธรรมของยุคนั้น