มูอัมมาร์ กัดดาฟี เผด็จการพันธุ์หมาบ้า

มูอัมมาร์ อัล-กัดดาฟี เกิดเมื่อปี 1942 ใกล้เมืองเซิร์ต ประเทศลิเบีย เขาเป็นผู้นำของลิเบียตั้งแต่ปี 1969 จนกระทั่งถูกโค่นอำนาจในปี 2011 เขาขึ้นสู่อำนาจด้วยการก่อรัฐประหารทางทหาร ล้มกษัตริย์อิดริส และปกครองประเทศนานกว่า 40 ปี ก่อนจะถูกฝ่ายกบฏสังหารระหว่างการลุกฮือในเดือนตุลาคม 2011

กัดดาฟีเติบโตมาในทะเลทราย เขาเป็นคนเรียนเก่ง และจบจากมหาวิทยาลัยลิเบียในปี 1963 จากนั้นเขาก็เริ่มวางแผนโค่นล้มระบอบกษัตริย์ ซึ่งเขาทำสำเร็จในรัฐประหารปี 1969 เขาสถาปนาตัวเองเป็นผู้บัญชาการทหารสูงสุดและประธานสภาบังคับบัญชาการปฏิวัติ เขาขับไล่ฐานทัพสหรัฐฯ และอังกฤษออกจากลิเบีย ไล่ชาวอิตาลีและยิวออกนอกประเทศ และยึดกิจการน้ำมันที่ต่างชาติเคยเป็นเจ้าของมาเป็นของชาติ เขายังบังคับใช้หลักศาสนาอิสลามเคร่งครัด เช่น การห้ามดื่มเหล้าและเล่นการพนัน

ตั้งแต่ปี 1974 กัดดาฟีเริ่มส่งเสริมแนวคิดสังคมนิยมอิสลามผ่านหนังสือที่เขาเขียนเองชื่อ “สมุดเขียว” ซึ่งเสนอระบบการเมืองแบบใหม่ที่เขาเรียกว่า “ญะมาฮิริยะฮ์” ซึ่งเป็นการผสมผสานระหว่างสังคมนิยมกับการปกครองแบบประชาชนมีส่วนร่วม แม้ว่าเขาจะลาออกจากตำแหน่งทางการในปี 1979 แต่เขาก็ยังมีอำนาจเบ็ดเสร็จอยู่

กัดดาฟีขึ้นชื่อเรื่องพฤติกรรมต่างประเทศที่ไม่แน่นอน เขาให้การสนับสนุนกลุ่มปฏิวัติต่างๆ ทั่วโลก และมีส่วนเกี่ยวข้องกับการก่อการร้ายหลายครั้ง ทำให้ความสัมพันธ์กับสหรัฐฯ ตึงเครียด จนมีการโจมตีทางอากาศต่อลิเบียในปี 1986 รัฐบาลของเขายังถูกกล่าวหาว่าอยู่เบื้องหลังเหตุระเบิดเที่ยวบินล็อกเกอร์บีในปี 1988 จนทำให้ถูกคว่ำบาตรจากยูเอ็นและสหรัฐฯ อย่างหนัก แต่การคว่ำบาตรเหล่านี้ก็ถูกยกเลิกในปี 2003 หลังจากกัดดาฟียอมให้ความร่วมมือกับนานาชาติ

ในปี 2009 เขาได้รับเลือกเป็นประธานสหภาพแอฟริกา แต่ก็มีเสียงคัดค้านเมื่อเขาเสนอให้ขยายวาระการดำรงตำแหน่งออกไป พอถึงเดือนกุมภาพันธ์ 2011 หลังจากมีการลุกฮือในตูนิเซียและอียิปต์ การประท้วงต่อต้านเขาก็เริ่มขึ้นในลิเบีย กัดดาฟีตอบโต้ด้วยความรุนแรง ทำให้ถูกประณามไปทั่วโลก แม้เขาจะพยายามปราบปรามการลุกฮือ แต่ฝ่ายต่อต้านก็ยึดพื้นที่สำคัญหลายแห่งได้ จนเขาเริ่มเสียอำนาจไปเรื่อยๆ

ปลายเดือนกุมภาพันธ์ 2011 ชาติทั่วโลกเริ่มใช้มาตรการคว่ำบาตรกัดดาฟี และเมื่อสถานการณ์ยิ่งรุนแรงขึ้น นาโต้ก็เข้าแทรกแซงในเดือนมีนาคมเพื่อปกป้องพลเรือน และโจมตีหนักใส่กองกำลังของกัดดาฟี ต่อมา ศาลอาญาระหว่างประเทศออกหมายจับเขากับเจ้าหน้าที่ระดับสูงฐานก่ออาชญากรรมต่อมนุษยชาติ

ในเดือนสิงหาคม 2011 ฝ่ายกบฏรุกคืบเข้าไปยึดกรุงตริโปลี และเข้ายึดสำนักงานใหญ่ของกัดดาฟีอย่างเป็นสัญลักษณ์ จนถึงวันที่ 20 ตุลาคม 2011 ที่เขาถูกจับตัวได้และเสียชีวิตในเมืองเซิร์ต ซึ่งเป็นที่มั่นสุดท้ายของฝ่ายที่ยังภักดีต่อเขา