ปฏิบัติการบลูสตาร์ สงครามกลางเมืองซิกข์-อินเดีย

ปฏิบัติการบลูสตาร์ (Operation Blue Star) เป็นปฏิบัติการทางทหารที่กองทัพอินเดียดำเนินการระหว่างวันที่ 1 ถึง 10 มิถุนายน ปี 1984 โดยมีเป้าหมายเพื่อจับกุมจาร์เนล ซิงห์ บินทรันวาเล (Jarnail Singh Bhindranwale) และกลุ่มติดอาวุธซิกข์คนอื่น ๆ ออกจากวิหารทองคำในเมืองอมฤตสาร์ รัฐปัญจาบ เหตุการณ์นี้เกิดขึ้นท่ามกลางความต้องการทางการเมืองที่เพิ่มขึ้นจากกลุ่มชาวซิกข์ที่เรียกร้องสิทธิ์มากขึ้น ซึ่งหนึ่งในเหตุการณ์สำคัญก่อนหน้านั้นคือมติอนันท์ปุระ สาหิบ (Anandpur Sahib Resolution) ที่เสนอให้รัฐปัญจาบมีอำนาจปกครองตัวเองมากขึ้น แต่รัฐบาลอินเดียปฏิเสธข้อเรียกร้องเหล่านี้ จึงทำให้ความตึงเครียดในภูมิภาคยิ่งทวีความรุนแรงขึ้น

ก่อนหน้าการปฏิบัติการ บินทรันวาเลและผู้ติดตามของเขาได้เสริมกำลังป้องกันตัวภายในวิหารทองคำ เปลี่ยนสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ให้กลายเป็นฐานที่มั่นทางการทหาร พอเหตุการณ์รุนแรงขึ้นเรื่อย ๆ รวมถึงการสังหารเจ้าหน้าที่ตำรวจหลายราย รัฐบาลอินเดียก็เผชิญแรงกดดันให้ดำเนินการ และเมื่อการเจรจาล้มเหลว นายกรัฐมนตรีอินทิราคานธีจึงสั่งให้กองทัพบุกเข้าโจมตีวิหาร โดยมองว่าเป็นวิธีที่จำเป็นในการฟื้นฟูความสงบ

ตอนแรกกองทัพพยายามใช้เพียงอาวุธเบาเพื่อหลีกเลี่ยงความเสียหายต่อสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ แต่เนื่องจากกลุ่มติดอาวุธมีการติดอาวุธอย่างดีและมีอาวุธทันสมัย กองทัพจึงต้องใช้อาวุธหนัก รวมถึงรถถังและเฮลิคอปเตอร์ การสู้รบกลายเป็นสงครามกลางเมืองที่รุนแรง มีผู้เสียชีวิตจำนวนมากทั้งสองฝ่าย รวมถึงพลเรือนจำนวนไม่น้อย แม้รัฐบาลอินเดียจะอ้างว่ากลุ่มติดอาวุธใช้ประชาชนเป็นโล่มนุษย์

ภายในวันที่ 10 มิถุนายน กองทัพอินเดียสามารถควบคุมวิหารทองคำได้ แต่เหตุการณ์นี้ก็ตามมาด้วยเสียงวิจารณ์อย่างหนัก หลายคนมองว่าการใช้กำลังทหารในสถานที่ศักดิ์สิทธิ์เป็นการลบหลู่ศาสนาซิกข์ และยิ่งทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างชาวซิกข์กับรัฐบาลอินเดียแย่ลง หลังเหตุการณ์นี้เกิดความรุนแรงตอบโต้ต่อชาวซิกข์อย่างรุนแรง โดยเฉพาะเหตุจลาจลต่อต้านชาวซิกข์ที่เกิดขึ้นหลังจากนายกรัฐมนตรีอินทราคานธีถูกบอดี้การ์ดชาวซิกข์ลอบสังหารในเดือนตุลาคม ปีเดียวกัน

ปฏิบัติการบลูสตาร์ถูกจดจำว่าเป็นจุดเปลี่ยนในความสัมพันธ์ระหว่างชาวซิกข์กับรัฐบาลอินเดีย และนำไปสู่การก่อกบฏในรัฐปัญจาบที่ยืดเยื้อมาหลายปี ความสูญเสียจากการปฏิบัติการนี้ และการที่รัฐบาลถูกมองว่าไม่ใส่ใจต่อความศักดิ์สิทธิ์ทางศาสนา ทำให้เกิดการถกเถียงถึงความสำคัญของการพิจารณบริบททางวัฒนธรรมในปฏิบัติการทางทหาร การปฏิบัติการในวิหารทองคำหลังจากนี้จึงมีความระมัดระวังมากขึ้นเพื่อลดการสูญเสียของพลเรือน

โดยสรุปแล้ว ปฏิบัติการบลูสตาร์เป็นเหตุการณ์ทางทหารและการเมืองที่สำคัญ ซึ่งจุดประกายการถกเถียงทั้งในและนอกประเทศเกี่ยวกับการปฏิบัติต่อชนกลุ่มน้อยในอินเดีย บทบาทของรัฐบาล และผลกระทบจากการใช้กำลังทหารในการรับมือกับความไม่สงบทางสังคม เหตุการณ์นี้สะท้อนให้เห็นถึงความซับซ้อนในการจัดการกับประเด็นเกี่ยวกับอัตลักษณ์ ศาสนา และการปกครอง